Kısaca Rock Müzik

Rock, 20. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkmış (1950’lerin başlarında), genellikle elektro gitar, bas gitar, klavye ve bateri gibi enstrümanlarla beraber vokal melodi taşıyan popüler müzik formudur. Org ve piyano gibi klavyeli enstrümanlara da rock’ta sıkça rastlanılabilir. Saksafon gibi üflemeli çalgılar rock’ın ilk hallerinde oldukça sık kullanılmış olsa da yeni rock türlerinde nadiren görülürler.

Rock müzik, genellikle tek başına yapılmaz. Sanatçı ismi olarak ortaya tek bir ad çıkabilir ama genellikle bu müzik türü, bir grupla yapılır. Vokailst/solist (şarkı söyleyen kişi) ‘nin yanı sıra, elektro gitarist, bas gitarist, bateri, bir ya da iki ritim gitarist ve klavye (piyano, org, elektro-piyano vs.) vardır.

Rock müzik, 1950 başlarında ortaya çıkmıştır. Rock müzik akımının başlamasında Rock and Roll (veya Rock’n Roll) ve rockabilly gibi müzik türleri önemli rol oynamışlardır. Rock müzik Blues adlı müzik türünden doğrudan olarak etkilenmiştir. Onun için Blues felsefesini incelemeden rock müzik felsefesi incelenemez. Blues’u icad eden siyahlar, beyazlardan gördüğü zulm karşısında sitemlerini üstü kapalı bir şekilde belirtmişlerdir. Bunu gittikçe geliştiren blues sanatçıları bu sitemin üzerindeki örtüyü yavaş yavaş kaldırmaya, müziklerini de aynı şekilde daha açık hale getirmeye başlamışlardır. Sözlerin ve müziğin sitemi yansıtması artık gittikçe isyan boyutuna girmeye başladı. İşte böyle bir dönemde rock adını duyurmaya başladı. Caz dan etkilenen Blues artık Rock’ı doğurmuştu. Müzikte elektro gitarın kullanılmasının en büyük sebebi ise distortion adı verilen ses efektinin kulakları tırmalayıcı tınısının isyanı ve acıyı en iyi şekilde yansıttığının düşünülmesidir.

1950’lerin Rock sanatçıları, Sam Phillips, Jackie Brenston (“Rocket 88” adlı albümüyle,), Bill Haley, Elvis Presley, Chuck Berry, Bo Diddley, Fats Domino, Little Richard, Jerry Lee Lewis, Gene Vincent ve diğerleridir.
Rock müzik artık yavaş yavaş gençlerin favori müziğine girmeye başlamış, ağır sözleri ve kafa sallama tarzı ile, gençlerin yaşadığı ergenlik dönemi sorunları yüzünden dünyaya isyan etmelerini kolaylaştırmış, pop müziğe güçlü bir rakip olmuştur[kaynak belirtilmeli].
İngiliz rock’ının 1960’larda gelişmesiyle “rock müzik” tanımı yaygınlaşmıştır. “İngiliz Fethi” olarak adlandırılan bir akımla, bu müzik tarzı tekrar Amerika’da yayıldı ve hatırı sayılır bir etkiyle uluslararası bir fenomen haline geldi. Rock günümüzde birçok türü altında barındırarak oldukça yaygın olarak dinlenen bir müzik türü haline gelmiştir.
1970 dönemine kadar ortaya çıkan Rock müzik sanatçılarından bazıları şunlardır: The Rolling Stones, The Animals, The Yardbirds, The Kinks, The Who, The Pretty Things, The Sonics, The Shadows, Bob Dylan, The Doors, The Byrds, Steve Harly ,The Beatles ve diğerleridir.
1980 dönemi, Rock müziğin önemli bir dönemidir. Sözler ve müzik gitgide sertleşmeye başlar ve hard-rock ortaya çıkar.
Hard rock’tan sonra, müzik ve sözler tamamen sertleşmeye başlar ve ortaya heavy metal çıkar. 1980 sonrası rock müzik sanatçıları, Sex Pistols, Asia, Nirvana, The Clash, The Damned, Black Flag, X Fear, Bad Brains, Twisted Sister, Sonic Youth, Big Black, Dust, The Buzzcocks, My Chemical Romance, Green Day, The Killers, Queen,Deep Purple, Guns and Roses, Black Sabbath, Slayer, Manowar, King Diamond ve diğerleridir.

Rock; 1960’lı yılların başında rock’n roll’a yeni bir biçim getiren İngiliz müzik grupları ile ortaya çıktı. Vokal melodi ve çoğu kez buna eşlik eden bir vokal armonisini destekleyen elektrik gitar, bas gitar ve davulla yapılan müzik olarak tanımlanır. Org, piyano ya da synthesizer da, alt türlerin pek çoğunda kullanılır. Yine “rock”un ilk dönemlerinde bakır ya da ağaç üflemelilere, özellikle saksafona sıkça rastlanılır. Üflemeli çalgıların 1990’lı yıllarla birlikte yavaş yavaş etkisini kaybetmeye başladığını da ekleyelim.

Rock, çok geniştir ve sınırlarının tanımı da bir o kadar belirsizdir. Derdini sert tonlarda anlatan, diğerlerine göre hızlıca ve kolaylıkla söylenip çalınabilen bu müzik türü, birçok müzik türünün karışımıyla ortaya çıktı.
Soğuk savaş rüzgârlarının estiği 70’li yıllar bütün dünyada radikal ve sert politik olaylara sahne oldu. Doğal olarak da gençlik bu sert, acımasız gerçeklerden payına düşeni alarak isyancı bir çizgiye her zaman yakın durdu. Aynı yıllarda dünyada kapitalizmin yoz değer yargılarına ve burjuvazinin yerleşik düzenine karşı kitlesel bir karşı çıkış yaşanıyordu. Doğal olarak müzikal biçim de değişmeye başlamış, garip bir biçimde tınılar gittikçe elektrikleşmiş, ritimlerde daha da sertleşme başlamıştı. Dünyanın en ünlü müzik topluluklarından Pink Floyd işte bu yeni dönemin öne çıkan ismiydi. Grup, en ünlü şarkılarından “Another Brick in the Wall/ Duvardaki Başka Bir Tuğla”da eğitim sistemine köklü bir eleştiri getiriyordu.
Pink Floyd’un yanı sıra, konserlerinde şov ve görsel efektleri kullanan Genesis, senfonik rock’un öncüleri Moody Blues, Jethro Tull ve Yes, ‘hard rock’ta Deep Purple, Who ve Led Zeppelin dönemin gözde grupları oldu.

60’lardan 70’lere girildiğinde müzik grupları da “süper”, “mega” gruplar haline dönüşmeye başlamıştı. Gruplar daha kapsamlı turnelere çıkıp stadyumları dolduruyor, görkemli sahne şovları ile her konseri daha törensel bir atmosfere çeviriyordu. 60’larda kurulan Jethro Tull, The Moody Blues ve Pink Floyd gibi İngiliz grupları, teknik açıdan kusursuzlaştılar. Black Sabbath, Led Zeppelin gibi gruplar müziğin çizgisini sevimli hippi kültüründen uzaklaştırıp daha karanlık ve mistik temalar üzerinde yoğunlaştılar. Kuzey Amerika’da ise Stills and Nash ve The Eagles gibi gruplar Pink Floyd gibi grupların aksine her şeyin akustik olmasından yana bir tavır içine girdiler.

Bütün bu gelişmelerle birlikte rock da artık müzik endüstrisinin en önemli gelir kaynağı olmayı başarmıştı. Plak satışları ve konser gelirleriyle, rock, pazar payının artık en büyük dilimini oluşturuyordu. Özellikle Beatles ile başlayan yan ürün pazarı da ticari kazancın artmasını, grupların birer fenomene dönüşmesini sağlıyordu. Örneğin Beatles ABD’ye ayak basar basmaz sansasyonlar yaratmaya başlamış, beslenme çantalarından bardaklara, sakız paketlerinden John Lennon yastıklarına kadar bir yan ürün pazarı oluşmasına neden olmuştu. Artık rock, müziğin olduğu kadar modanın da yüzünü değiştirecek, pazarı daima canlı tutacaktı.İşte tam böyle bir dönemde bütün bu gelişmelere bir tepki olarak “punk rock” ortaya çıktı. Anti-tez The Clash ve Sex Pistols’ın öncülüğünde ortaya çıkmış, özellikle 70’lerin başlarındaki ‘rock’a ve tabii ki onun müzisyenlerine lanet okumaya başlamıştı. Bu yeni akıma göre rock artık para, şan, şöhret aracı olarak kullanılmaktaydı, ticariydi ve bu, hızla terk edilmesi gereken bir tutumdu. Punk özellikle İngiltere’de yaydığı anarşist düşünceler nedeniyle devlet tarafından tedirginlikle karşılandı. Punk yapan gençler çoğunlukla işçi mahallelerinde elden düşme çalgılarla müzik yapan işçi çocuklarıydı. Anti-faşist ve anti-kapitalist düşüncelere uzak olmayan bu gençler özellikle Kraliçe’nin ırkçı ve aileleri üzerindeki kapitalist programlarına karşı çıkıyordu.
Rock, 80’li yıllara Heavy Metal patlamasıyla girdi. Kökeninin 1960’lı yıllarda Hard Rock’a dayandığı bu “karmaşık” ama bununla birlikte olabildiğince “sert” müzik akımı, küfür etmeyi kendine amaç edinmişti. Tepkisini sert tınılar içerisinde çığlık çığlığa küfrederek ifade etmeye çalışan bu akım, demokratlar, anarşistler hatta ırkçılar gibi çok farklı kesimlerden kitleleri etkilemeyi başarmıştı.
90’lara gelindiğinde her şey birbirine girdi. Rap ve yukarıda adı geçen metal, can çekişiyor, müziğin yazı dizimizde değinmediğimiz diğer bazı popüler türleri de “erotik” video kliplerle evimize konuk oluyordu. Dünya gençliğinin en büyük kültürel faaliyeti, evde oturup MTV izlemekten öteye gitmiyordu. Kitap okuma alışkanlıkları kaybettirilen kitleleri doğru çözümleyen müzik endüstrisi, televizyonlardaki müzik kanalları ile yeni bir çılgınlığı ülkeden ülkeye yayıyor, var olan ya da yenileri denenen akımları bir günde baş tacı ediyor ya da yerin dibine batırıyordu. Teknoloji ve müzik endüstrisi, dolayısıyla para, yine müziğe tercih edilmişti.

Müzik adına olumlu gelişmeler da yok değildi. 90’lı yıllar yeni bir akım olan ve bugün de etkisini sürdüren Grunge ile bizi tanıştırdı. iş güç sahibi olamamış, düzenin kaybetmeye zorladığı gençlerin garajlarda ortaya çıkardığı ABD Seattle kökenli bu “umarsız” müzik akımı özellikle Nirvana ile bütün dünyada yeni bir çılgınlığa ulaştı.

Hüzün ve karamsarlıkla bezenmiş, müzikal yanını yetmişli yılların “hard rock”undan, felsefesini de “punk”tan alan bu alternatif rock akımı; birçok yeni grubun oluşmasının ve bu grupların ciddi işler yapmasının önünü açtı. Grunge müzisyenleri “kirli” bir gitar tonu kullanıyor, sosyal yabancılaşma, olaylara ve kişilere ilgisizlik, özgürlük gibi temalara değiniyordu. Eğitimsiz ve çoğunlukla umutsuz bir alt ve orta sınıf kitleye seslenen Grunge; Nirvana, Pearl Jam, Soundgarden, Red Hot Chili Peppers gibi gruplarla 80’lerde etkisini ve kalitesini kaybeden rock’a yine yeni bir soluk kazandırma işlevini yüklendi.

Bu gruplara, farklı bir akım içerisinde olduğu halde R.E.M.’i de eklemek gerekir. R.E.M. ticari olma kaygısı gütmemiş, yaptığı şeyin kendisine önem vermiş, kaliteyi düşürmediği gibi kendini geliştirebilmiş müzik gruplarının başında gelir.

Rock türleri

Rock müzik, birçok dala ayrılır.

Rock and Roll
Alternatif rock
Indie Rock
Pop rock
Psychedelic rock
Acid rock
Punk rock
Punk rock
Senfonik rock
Folk rock
Garage rock
Glam rock
Arena rock
Jazz
Blues
Soft rock
Garaj rock
Rap rock
Melodic rock
Christian Rock
Anadolu Rock

Genelde kullanılan enstrümanlar:

Elektro gitar – Bas gitar – Bateri – Klavye

Alternative Rock :

1970’lerin sonunda hard rock’a bir alternatif sunmak amacıyla ortaya çıkmıştır. Her ne kadar işleyişi hard rock’a benzetiliyorsa da akor ve ritimleri farklıdır. Dinleyiciye farklı bir armoni anlayışı sunar. Asıl Tabanı punk rock’tır. Progressive Rock, indie rock, brit pop, indie pop gibi birçok farklı müzik türünü içinde barındırır. İçinde birçok müzik türü barındırdığı için tek kültürün aksine çoğu kültüre uyum sağlar. death metal, thrash ve grindcore’a da öncü oldu…

Günümüzde en çok tercih edilen rock dalıdır. alternatif Rock adına batıdaki en çok ses getiren grup Nirvana ülkemizde ise Mor ve Ötesi’dir. dinleyicileri tarafından verilen isimdir..

Ülkemizde başlıca temsilcileri Mor ve Ötesi, Şebnem Ferah ve Hayko Cepkin’dir Dünya’da ise Nirvana, Coldplay, Muse, R.E.M, İnflames, Placebo, Pixies, Oasis, My Chemical Romance gibi gruplar örnek verilebilir.